Page 253 - คลายปม คดีที่ดินคนจน

๒๑๔ รายงานวิจัยกระบวนการยุติธรรม คลายปม “คดีที่ดินคนจน” ๒๑๕

ผูพิพากษา ๕ กรณีศาลยุติธรรมไม่รับสิทธิชุมชน น่าจะเป็นกรณี The

Beach รัฐธรรมนูญ ๒๕๔๐ ก�าหนดไว้ว่าสิทธิชุมชนสามารถใช้ได้ แต่ต้องมีกฎหมาย
ั
ื
ื
รองรับอีก เม่อยังไม่มีกฎหมายรองรับ ไม่รู้ว่าชุมชนคือใคร เม่อคร้งอยู่ศาลอุทธรณ์
ื
ตีความสิทธิชุมชนว่าน�ามาใช้ได้ แม้ไม่มีกฎหมายก็ใช้ได้ แต่เม่อถึงศาลฎีกา ไม่ม ี
ั
้
กฎหมายมาสนับสนุน ท้งน้คนท่ไปขอเพกถอนโฉนดนน ชุมชนยอมรับหรือไม่ว่า
ิ
ี
ี
ั
เป็นตัวแทนของพวกเขา ชุมชนคือใครที่จะรับว่าเป็นผู้ฟ้องคดีได้ แต่ถ้าจับต้องไม่
ได้ศาลก็ไม่อาจรับรองสิทธิได้ ดังนั้นต้องให้ยุติก่อนว่าใครเป็นชุมชน
ศาลมีอิสระระดับหนึ่ง แต่ศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกาอิสระลดลง เพราะการจะ
ี
ื
ื
เปล่ยนค�าตัดสินก็เป็นเร่องยาก เน่องจากระบบศาลถ้าจะออกนอกแนวฎีกาก็ท�าได้
ยาก ต้องเดินตามแนวฎีกา
กิตติศักดิ์ ปรกติ ศาลปกครองก่อนใช้รัฐธรรมนูญ ๒๕๕๐ ได้ตัดสินคดีหนึ่ง
แม้กฎหมายไม่บัญญัติสิทธิชุมชนก็มีอยู่ หลักก็คือสิทธิตามรัฐธรรมนูญเป็นสิทธิท ี ่
ั
�
สาระข้นต่าได้รับการคุ้มครองเสมอ การตีความกฎหมายต้องตีความให้เป็นผล หรือ
ี
กรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญตัดสินค�าพิพากษาท่ ๓/๒๕๕๒ แต่ตัดสินโดยอาศัย
ื
รัฐธรรมนูญป ๒๕๔๐ เน่องจากประเด็นแห่งคดีเป็นประเด็นท่ข้อพิพาทกันมาตาม
ี
ี
รัฐธรรมนูญป ๒๕๔๐ แต่เผอิญมาตัดสินในขณะท่ประกาศใช้รัฐธรรมนูญป ๒๕๕๐
แล้ว ท่านก็บอกว่า เม่อพิจารณา ๒ อย่างประกอบกันแล้ว ค�าว่าท้งน้ตามกฎหมาย
ั
ื
ี
ั
ื
ั
บัญญัติน้น หมายความว่า ประชาชนมีสิทธิข้นพ้นฐานอยู่แล้ว เพียงแต่ฝาย
ิ
นิติบัญญัติอาจบัญญัติรายละเอียดเพ่มเติมต่อไปได้ จะเห็นว่า ความจริงศาล
ยุติธรรมก็ได้ตัดสินแล้วในคดีอ่าวมาหยา ศาลสงสัยเพียงว่าชาวบ้าน ๑๘ ต�าบลมา
ู
เป็นโจทก์ร่วมได้หรือไม่ เพราะบางคนไม่ได้อย่อ่าวมาหยา แล้วจะเป็นชุมชนอ้าง
ี
สิทธิได้อย่างไร จึงให้ สิทธิเฉพาะ อบต.ในเขตท้องท่อ่าวมาหยา อ้างสิทธิได้เลย
สิทธิชุมชนได้รับการรับรองตามรัฐธรรมนูญแล้ว ศาลจะน�ามาปรับใช้ได้เลยหรือไม่
ั
ี
ิ
�
ซ่งสามารถท�าได้ แต่ส่งท่ศาลจะน�ามาปรับใช้น้นสาระส�าคัญข้นต่าของสิทธิน้นเพียง
ึ
ั
ั
ี
ึ
ใด หน่ง ศาลอาจรู้เองโดยการตีความ หรือ สอง คู่ความต้องน�าเสนอหรือช้แจง
แสดงให้ปรากฏ ซึ่งหากตั้งประเด็นถูกทางก็จะช่วยให้ศาลปรับใช้ได้ดีขึ้น